Op zeevogelgebied is er in deze streken tegenwoordig niets zo moeilijk als het herkennen van de ‘donsstormvogels’ (Pterodroma’s). Vroeger was het simpeler, als je een vogel zag die op een Donsstormvogel leek, heette die ook gewoon Donsstormvogel. Enkele decennia geleden werd echter bekend dat de Donsstormvogel alleen op het zuidelijk halfrond voor komt, en dat het bij de daarop gelijkende vogels van Kaapverdië en rond Madeira om iets heel anders ging. Inmiddels worden drie Pterodroma-soorten onderscheiden. Op Kaapverdië broedt de Gon-gon, op Madeira broedt de Freira en het daar vlakbij gelegen Desertas huisvest de Desertas Stormvogel. Gelukkig hebben we Bob Flood aan boord, expert op dit onderwerp, die gisteren een presentatie gaf van de subtiele verschillen tussen de soorten (“The Fea-complex”). Verser kunnen de kenmerken niet in ons geheugen zitten als we vandaag dwars door het beste gebied voor deze soorten varen. De populaties van al deze drie soorten zijn klein, enkele tientallen tot honderden paren. Gaat het ons lukken om iets van deze vogels te zien?

De ochtend is maar net onderweg als de eerste enthousiastelingen, het slaap uit de ogen gewreven, op het dek komen. Voor zeevogels moet dit dus dé dag worden. Direct worden al flinke aantallen Kuhl’s en Bulwers Stormvogels gezien. Er is geen moment zonder deze vogels rond de boot. Na het ontbijt doemen in de verte al de Desertas-eilanden op. Het is de bedoeling hier voor anker te gaan en met de zodiacs de kust te gaan verkennen. Het blijkt een uitgelezen kans om het Portugees Oorlogsschip (een kwalachtig dier) te bewonderen. Er blijken meerdere bij elkaar te drijven, zodat we al snel spreken van een Portugese oorlogsvloot. Ook vermaken we ons wat met krabben en Visdiefjes.

Als het anker wordt gelicht, stijgt de spanning. Veel mensen zorgen ervoor in de buurt van Bob Flood te blijven. Dat lijkt toch immers de beste kans om een glimp van de gewilde Pterodroma’s op te vangen. We varen van de Desertas naar Madeira en de zee tussen deze eilanden blijkt erg vogelrijk. Ik had één aspect van het praatje gisteren goed in mijn oren geknoopt. Die Pterodroma’s kunnen gezellig bij groepen Kuhl’s pijlstormvogels op het water gaan zitten. Ik tuur groep na groep af. Soms versnelt de hartslag als ik een kleinere of lichtere vogel meen te zien. Het blijkt steeds loos alarm. Maar op een gegeven moment is het raak en kan ik een bevrijdend “FEA” over het dek laten galmen. Ik zie een Pterodroma opvliegen en veel mensen weten de vogel ook in beeld te krijgen. Er blijken na de hectische twee minuten dat we de vogel in beeld hebben zelfs foto’s te zijn gemaakt. Op grond van deze foto’s is het nota bene de zeldzaamste van de drie, de Freira.

De koek blijkt nog niet op. Een tweede Pterodroma wordt kort gezien, Kleine Pijlstormvogels vliegen langs de boot, een Grote Jager, diverse dolfijnen en zelfs jagende tonijnen, wat een topdag. Deze kan alleen afgesloten worden met alweer een heerlijke maaltijd die op zijn beurt afgesloten wordt met een keizerlijk toetje, de Oostenrijkse Kaiserschmarren.

Vanaf de Plancius, tussen Madeira en de kust van Portugal,

Ton Eggenhuizen

Geplaatst op: 6 mei 2018